Józef Majer

---

Życiorys

Józef Majer był postacią niezwykle znaczącą w historii polskiej nauki. Urodził się jako syn Jana, rzemieślnika garbarskiego, oraz Marianny z Przybylskich. W 1824 roku ukończył gimnazjum św. Anny w Krakowie, a następnie podjął studia z zakresu fizyki i matematyki, które kontynuował przez rok. W latach 1825–1830 kształcił się w dziedzinie medycyny, zdobywając tytuł doktora medycyny w 1831 roku.

W trakcie powstania listopadowego działał jako lekarz, co miało swoje konsekwencje – po jego zakończeniu spędził kilka miesięcy w internowaniu, nałożonym przez władze pruskie. Po tym trudnym doświadczeniu odbył podróż naukową do Niemiec. W 1833 roku objął stanowisko profesora instytucji lekarskich na Uniwersytecie Jagiellońskim, wkrótce na stałe poświęcając się karierze akademickiej, gdzie w latach 1848–1877 wykładał fizjologię. Jego zasługi dla uczelni były znaczące, pełnił również funkcje dziekana Wydziału Lekarskiego (1845–1848, 1862/1863) oraz rektora (1848–1851, 1865–1866).

W latach 1848–1852 oraz 1860–1873 przewodniczył Towarzystwu Naukowemu Krakowskiemu, w okresie do 1852 roku łącząc tę rolę z funkcją rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1873 roku stał się jednym z członków-założycieli Akademii Umiejętności w Krakowie, która w późniejszym czasie przekształciła się w Polską Akademię Umiejętności. Był jej pierwszym prezesem i zarządzał Akademią aż do 1890 roku, kiedy to jego stanowisko objął historyk literatury Stanisław Tarnowski.

Majer przyczynił się do rozwoju wiedzy w kraju, będąc jednym z autorów haseł do liczącej 28 tomów Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda, publikowanej w latach 1859-1868. Jego nazwisko figuruje w pierwszym tomie encyklopedii z 1859 roku wśród twórców. Zainicjował również działalność Komisji Antropologicznej AU, na której czele stał w latach 1874–1892. Redagował wydawnictwo „Zbiór Wiadomości Antropologicznych krajowych”. To jednak nie koniec jego osiągnięć; Majer założył Komisję Fizjograficzną (1865) oraz Muzeum Przyrodnicze (1870) w ramach Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, które później weszło w skład Akademii Umiejętności.

Przez wiele lat redagował „Rocznik Wydziału Lekarskiego UJ” (1838–1845), współpracując z takimi osobistościami jak Izydor Kopernicki. Jako uznany naukowiec, zyskał tytuł członka honorowego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Po zakończeniu swojej aktywności zawodowej, Józef Majer został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Dorobek

Józef Majer był postacią niezwykle zasłużoną dla nauki, zwłaszcza w obszarze antropologii oraz fizjologii. Jako pionier w swoim fachu, wprowadził wykłady z antropologii na polskie uczelnie, co miało istotne znaczenie dla rozwoju tej dziedziny w kraju.

W ciągu swojej kariery naukowej opublikował wiele cennych prac, które przyczyniły się do wzbogacenia wiedzy na temat przyrody oraz ludzi. Poniżej znajduje się lista jego najważniejszych publikacji:

• Charakterystyka fizyczna ludności galicyjskiej (1877, z Izydorem Kopernickim),
• Zgodność oscylacji liczby osób przy rozdzielaniu różnej ludności według wzrostu (1880),
• O stuletnim życiu w krajach polskich w porównaniu z trwaniem życia prawidłowym (1880),
• Literatura fizjografii ziemi polskiej (1862) wersja elektroniczna,
• O teorii samorództwa (1847),
• Wpływ stanu meteorologicznego na śmiertelność (1845),
• O zębie jeżowca (1851),
• Przegląd potworów rybich (1841).

Te prace ukazują nie tylko szeroki wachlarz zainteresowań Majera, ale i jego wkład w rozwój nauk humanistycznych oraz przyrodniczych w Polsce.

---

Oceń: Józef Majer

---