Władysław Kulczyński (1854–1919)

---

Rodzina

Władysław Kulczyński przyszedł na świat 27 marca 1854 roku w Krakowie. Był on przedstawicielem rodziny o mieszanym statusie społecznym. Jego ojcem był Leon, który prowadził jadłodajnię dla studentów oraz pracowników umysłowych, a matką Joanna, z domu Frech. Kulczyński miał cztery siostry oraz czterech braci, z których jeden, Leon (1847–1932), był nauczycielem, a następnie dyrektorem Gimnazjum św. Anny oraz wykładowcą na Uniwersytecie Jagiellońskim. Inni jego bracia i siostry to Jan, który został lekarzem, Franciszek, pełniący zawód adwokata, oraz Józef, który zarabiał jako kupiec. Jego synami byli: Stanisław (1895–1975), znany botanik i działacz polityczny oraz Władysław (1890–1923), który zajął się wspinaczką górską.

Edukacja, praca

Władysław Kulczyński zapoczątkował swoją edukacyjną drogę w 1865 roku, uczęszczając do Gimnazjum św. Anny, gdzie z powodzeniem złożył egzamin dojrzałości w 1873 roku. Następnie podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1873–1877. Tam miał okazję kształcić się pod okiem profesora Maksymiliana Nowickiego, znanego zoologa i taternika. Już jako młody chłopak, Kulczyński współpracował z Nowickim w zakresie zbierania i katalogowania okazów dla gabinetu zoologicznego, co doprowadziło do publikacji dwóch prac naukowych jeszcze przed rozpoczęciem studiów.

Na przestrzeni wielu lat, Władysław pracował jako nauczyciel w szkołach średnich. W latach 1877–1888 był związany z Gimnazjum św. Anny, a od 1888 do 1912 prowadził zajęcia w Gimnazjum św. Jacka. Oprócz tego, podjął również pracę jako wykładowca na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1909 roku obronił pracę habilitacyjną, a tuż przed swoją śmiercią otrzymał tytularną profesurę na tym uniwersytecie; dodatkowo, w 1906 roku uhonorowano go doktoratem honoris causa UJ.

Działalność naukowa

Władysław Kulczyński rozpoczął swoją karierę naukową, publikując swoją pierwszą pracę pt. „Przyczynek do fauny pajęczej” jeszcze w klasie VII gimnazjum. To dzieło, opublikowane w Rocznikach Krakowskiego Towarzystwa Naukowego w 1871 roku, zawierało szczegółowy opis 185 gatunków pająków z okolic Krakowa.

Od 1877 roku Kulczyński związał się z Komisją Fizjograficzną Akademii Umiejętności, a w 1880 roku objął stanowisko sekretarza. W 1895 roku uzyskał status członka korespondenta AU, a także przewodniczył sekcji zoologicznej oraz piastował funkcję kustosza. Jego działalność obejmowała również redagowanie „Sprawozdań Komisji Fizjograficznej AU”.

W 1884 roku został członkiem Towarzystwa Zoologiczno-Botanicznego w Wiedniu. W ciągu swojej kariery przyjął wiele zaszczytnych tytułów; w 1894 roku został członkiem-korespondentem AU, a w 1912 roku uzyskał status członka rzeczywistego. W 1914 roku objął stanowisko sekretarza Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Dodatkowo, od 1907 roku był członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Przyrodniczego im. Kopernika oraz taternikiem; w tym ostatnim przypadku zaszczytne miano honorowego członka otrzymał w Towarzystwie Tatrzańskim. Na cześć jego wkładu w taternictwo, jego nazwiskiem nazwano Żleb Kulczyńskiego, znajdujący się na stokach Koziego Wierchu.

Od 1891 roku Kulczyński wykładał zoologię oraz entomologię stosowaną na Studium Rolnym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także prowadził wykłady dla studentów przyrodniczych na Wydziale Filozoficznym. Jego prace naukowe koncentrowały się głównie na pajęczakach, wprowadzając nowe kryteria oznaczania tych organizmów. W rezultacie tego, opisał on co najmniej 54 nowe gatunki pająków, a na jego cześć nazwano kilkanaście gatunków, takich jak: Saloca kulczynskii, Clubiona kulczynskii, Haplodrassus kulczynskii oraz Lessertinella kulczynskii.

Po zakończeniu życia, spoczął na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera S, narożnik południowo-zachodni).

Do najważniejszych publikacji Władysława Kulczyńskiego zalicza się:

• Araneae Hungariae 1–2 (1891–1897, współpraca z Chyzerem),
• Fragmenta Arachnologica 1–18 (1905–1915).

---

Oceń: Władysław Kulczyński (1854–1919)

---