Zofia Anna Gołubiew, urodzona 20 kwietnia 1942 roku w Krakowie, to postać niezwykle znacząca w polskiej kulturze. Jej działalność jako historyczka sztuki oraz muzealniczka była niezwykle wpływowa, a jej osiągnięcia przyczyniły się do rozwoju polskiej sztuki i muzealnictwa.
W latach 2000–2015 pełniła funkcję dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie miała kluczowy wpływ na kształtowanie programów wystawienniczych oraz edukacyjnych, znacząco podnosząc standardy tego ważnego instytucji kultury.
Odeszła 9 marca 2022 roku w swoim rodzinnym mieście, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii sztuki wyglądających na Kraków oraz w sercach tych, którzy mieli przyjemność ją znać.
Życiorys
Zofia Gołubiew to postać, której dziedzictwo artystyczne i kulturalne w Polsce jest nie do przecenienia. Córka Zbigniewa i Aliny, zdobyła swoją wiedzę na kierunku historii sztuki, kończąc studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wczesne lata jej kariery to czas, kiedy zorganizowała swoją pierwszą wystawę w lat 70. w krakowskiej galerii ZPAP Pryzmat. Zacząwszy swoją przygodę z publikowaniem, Zofia zaczęła pisać o sztuce dla tygodnika „Kultura” oraz podjęła pracę w Polskim Wydawnictwie Muzycznym, co z pewnością otworzyło jej drzwi na dalszy rozwój kariery.
Po ukończeniu edukacji, nawiązała współpracę z Muzeum Narodowym w Krakowie, gdzie przez wiele lat pełniła liczne funkcje wokalne i administracyjne. W latach 1974–1980 Zofia Gołubiew była redaktorem wydawnictwa, a następnie, przez długie 16 lat, kierowała działem nowoczesnego polskiego malarstwa i rzeźby. W 1996 roku awansowała na zastępcę dyrektora ds. naukowych i oświatowych aż do 2000 roku.
Pod kierunkiem Mieczysława Porębskiego, Zofia nadzorowała przygotowanie Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w 1985 roku oraz w 1991 zrealizowała Galerię Sztuki Polskiej XX wieku, która przez wiele lat była największą prezentacją współczesnej sztuki w Polsce. Jej inicjatywy przyczyniły się do stworzenia podstaw pod nowoczesną Galerię Sztuki Polskiej XX i XXI wieku.
W latach 2000–2015 piastowała zaszczytną funkcję dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie. W tym czasie z sukcesem uporządkowała zarówno sytuację prawną, jak i lokalową muzeum. Opracowała innowacyjny projekt dla czterech biograficznych domów oddziałów Muzeum Narodowego, obejmujących Dom Jana Matejki, Dom Józefa Mehoffera z ogrodem, Muzeum Stanisława Wyspiańskiego oraz Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem.
Pod jej nadzorem przeprowadzono także kompleksowe remonty, w tym Kamienicy Łozińskich, a także zakończono czteroletnią modernizację Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach. W 2007 roku, po zakończeniu konserwatorskiego remontu, Muzeum Narodowe zaprezentowało sztukę średniowieczną w pałacu biskupa Erazma Ciołka. Ponadto, jako niezwykle istotny element działalności muzeum, odzyskano zabytkowy spichlerz, w którym powstał Ośrodek Kultury Europejskiej Europeum.
W 2013 roku, po generalnym remoncie, pałac Czapskich zyskał nową funkcję w postaci Europejskiego Centrum Numizmatyki Polskiej. Obok tej ambitnej pracy, zainicjowała również projekt budowy Pawilonu Józefa Czapskiego.
W latach 2000–2003 Zofia Gołubiew była prezesem zarządu Fundacji Książąt Czartoryskich. Ponadto, w latach 2000–2012 zasiadała w Radzie do Spraw Muzeów, która działała przy ministrze kultury i dziedzictwa narodowego. W 2001 roku dołączyła do Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa i od 2009 roku była czynna w prezydium tego komitetu.
Warto dodać, że Zofia była synową znanego pisarza Antoniego Gołubiewa. Po zakończeniu swojej drogi życiowej spoczęła na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, gdzie jej pamięć żyje nadal wśród tych, którzy cenili jej pracę i podejście do sztuki.
Odznaczenia i wyróżnienia
Zofia Gołubiew to postać, której działalność została uhonorowana wieloma znaczącymi odznaczeniami oraz wyróżnieniami, co świadczy o jej wpływie na kulturę i sztukę w Polsce oraz za granicą. Oto przegląd jej najważniejszych nagród:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 1999,
- Order Księżnej Olgi III klasy (Ukraina), 2004,
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 2005,
- Nagroda Miasta Krakowa w dziedzinie kultury i sztuki, 2008,
- Order Księżnej Olgi II klasy (Ukraina), 2008,
- Złoty Medal za Długoletnią Służbę, 2010,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, 2011,
- Kawaler I Klasy Królewskiego Norweskiego Orderu Zasługi (Norwegia), 2012,
- Tytuł „Najbardziej Wpływowej Kobiety Małopolski” przyznany w plebiscycie „Gazety Krakowskiej”, 2013,
- Honorowa Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego, 2014,
- Złota Odznaka Honorowa Województwa Małopolskiego – Krzyż Małopolski, 2015,
- Odznaka „Honoris Gratia”, 2015,
- Laur Krakowa XXI wieku, 2015,
- Tytuł Małopolanin Roku, 2015.
Wszystkie te wyróżnienia są dowodem na nieoceniony wkład Zofii Gołubiew w rozwój kultury oraz ochrony dziedzictwa narodowego.
Przypisy
- a b Zofia Gołubiew. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 01.08.2023 r.]
- Bogdan Gancarz: Pogrzeb Zofii Gołubiew. gosc.pl, 17.03.2022 r. [dostęp 30.07.2023 r.]
- Zofia Gołubiew. wyborcza.pl, 11.03.2022 r. [dostęp 11.03.2022 r.]
- a b c d Nie żyje Zofia Gołubiew – wieloletnia dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie. radiokrakow.pl, 09.03.2022 r. [dostęp 09.03.2022 r.]
- Leszek Konarski: Z księciem nie było łatwo. tygodnikprzeglad.pl, 19.02.2017 r. [dostęp 09.03.2022 r.]
- Zofia Gołubiew rezygnuje z funkcji dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie. radiokrakow.pl, 16.07.2015 r. [dostęp 17.07.2015 r.]
- Gala pożegnalna Zofii Gołubiew. mnk.pl, 10.12.2015 r. [dostęp 27.12.2020 r.]
- Agnieszka Sural: Zofia Gołubiew. culture.pl, 17.03.2014 r. [dostęp 09.03.2022 r.]
- Zofia Gołubiew uhonorowana. radiokrakow.pl, 23.05.2012 r. [dostęp 24.05.2012 r.]
- Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 27.12.2020 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17.03.2011 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 623).
- Nowe Sukiennice – dla Krakowa, Polski i świata. malopolskie.pl, 24.07.2007 r. [dostęp 22.12.2012 r.]
- Order Kniahini dla Zofii Gołubiew. gazeta.pl, 25.01.2005 r. [dostęp 25.05.2012 r.]
- Указ Президента України № 812/2008 Про відзначення державnymi нагrodami України, 09.09.2008 r. [dostęp 25.05.2012 r.]. (ukr.)
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27.09.1999 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2000 r. nr 6, poz. 132).
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Adam Wroński | Wojciech Dąbrowski (piosenkarz) | Zbigniew Grzybowski (malarz) | Witold Zechenter | Zofia Wójcicka-Chylewska | Ewa Lipska | Jerzy Józef Biernat | Helena Rozwadowska | Barbara Muszyńska | Adam Bunsch | Elżbieta Penderecka | Stanisław Bieliński | Monika Chlebek | Szymon Nehring | Zofia Rudnicka (choreograf) | Tadeusz Wilkosz | Agata Wąsowska-Pawlik | Jakub Płużek | Halina Jarczyk | Eugeniusz Kalinowski (aktor)Oceń: Zofia Gołubiew