Barbara Olszewska-Dyoniziak

---

Życiorys

Barbara Olszewska-Dyoniziak przyszła na świat 15 czerwca 1937 roku w Krakowie. Była córką Tadeusza Olszewskiego, który był artystą grafikiem i dziennikarzem, redaktorem technicznym oraz rysownikiem w krakowskim „Dzienniku Polskim”, oraz Julii z d. Löwenhoff. Właśnie tutaj ukończyła swoją edukację, a w 1954 roku z wyróżnieniem zakończyła naukę w IX Liceum Ogólnokształcącym.

W latach 1955-1960 Barbara studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na początku kształciła się na kierunku historii kultury materialnej na Wydziale Filozoficzno-Historycznym, specjalizując się w etnografii. Później przeszła na samodzielny kierunek etnografii na tym samym wydziale, gdzie studiowała pod kierunkiem wybitnych etnografów. Kształcenie prowadzono w dwóch katedrach: Katedrze Etnografii Słowian, której kierownikiem był Kazimierz Moszyński, a później Jadwiga Klimaszewska, oraz Katedrze Etnografii Ogólnej i Socjologii z kierownikiem Kazimierzem Dobrowolskim. W gronie wykładowców znajdowali się także znani osobowości, takie jak Andrzej Waligórski, Paweł Rybicki oraz Włodzimierz Kwaśniewicz.

W 1961 roku Barbara zawarła małżeństwo z socjologiem Ryszardem Dyoniziakiem (1930-2009). Ryszard był później profesorem Akademii Ekonomicznej w Krakowie, a także kierownikiem Zakładu Filozofii i Socjologii oraz Katedry Socjologii. Para doczekała się córki Bożeny, która przyszła na świat w 1963 roku.

Barbara Olszewska-Dyoniziak zmarła 29 marca 2008 roku w Krakowie, gdzie została pochowana na cmentarzu komunalnym w Batowicach.

Praca naukowa

W 1960 roku Barbara Olszewska-Dyoniziak uzyskała tytuł magistra na podstawie pracy pt. Przemiany kulturowe wsi podmiejskiej w latach 1880-1860, której tło stanowiły wyniki badań przeprowadzonych w Bodzowie, historycznej wsi podmiejskiej, włączonej do Krakowa w 1941 roku.

W okresie od 1960 do 1982, czyli do momentu przejścia na rentę, prowadzona była przez nią kariera na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie pełniła początkowo funkcję asystenta, a później adiunkta w Katedrze Etnografii Ogólnej i Socjologii. Katedra ta w 1970 roku zmieniła nazwę na Instytut Socjologii. To właśnie w tym czasie Olszewska-Dyoniziak była autorką pierwszego w Polsce tłumaczenia dzieła Bronisława Malinowskiego pt. Argonauci Zachodniego Pacyfiku, wydanego w Warszawie w 1967 roku.

W 1973 roku uzyskała na Uniwersytecie Jagiellońskim stopień doktora nauk humanistycznych w dziedzinie etnologii. Temat jej pracy doktorskiej nosił tytuł Filozoficzne i empiryczne koncepcje antropologii społecznej i powstał pod czujnym okiem profesorskiej opieki A. Waligórskiego. Olszewska-Dyoniziak prowadziła również ćwiczenia do jego wykładów z antropologii społecznej, a także samodzielne wykłady z filozofii i socjologii oraz zajęcia z etnografii społeczeństw plemiennych przeznaczone dla studentów etnologii. Nie ukrywała swoich preferencji wobec funkcjonalizmu jako metody badawczej.

Od roku 1973 była aktywnym uczestnikiem Komisji Etnograficznej w krakowskim oddziale Polskiej Akademii Nauk, co miało miejsce po reaktywacji tej jednostki. W latach osiemdziesiątych zaczęła publikować swoje prace w takich czasopismach naukowych jak „Studia socjologiczne”, „Studia filozoficzne”, „Edukacja filozoficzna”, „Przegląd humanistyczny” oraz „Etnografia polska”.

Natomiast w latach dziewięćdziesiątych Barbara Olszewska-Dyoniziak wykazała się niezwykłą aktywnością, publikując wiele artykułów oraz recenzji zarówno w już wymienionych czasopismach, jak i w „Ludzie”, „Studiach Małopolskich” oraz „Universitasie”. Skupiła się na socjologicznym, antropologicznym i filozoficznym rozumieniu kultury, biorąc pod uwagę zmiany w polskiej nauce, a także rozwijając filozoficzne oraz empiryczne teorie dotyczące człowieka. W jej pracach pojawiały się także koncepcje antropologiczne dotyczące religii, języka, narodu, a także podejmowała problematykę wolności i tolerancji, próbując jednocześnie zdefiniować wpływ myśli B. Malinowskiego na współczesne nauki społeczne.

Wybrane publikacje

Poniżej przedstawione są kluczowe publikacje Barbary Olszewskiej-Dyoniziak, które obejmują różnorodne tematy z zakresu antropologii i socjologii:

• Funkcjonalny model kultury w świetle niektórych osiągnięć współczesnej antropologii i socjologii, Warszawa 1966, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
• Zambia. Zarys historyczno-socjologiczny – a historico-sociological survey, Warszawa 1978, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
• Człowiek, kultura, osobowość. Wstęp do klasycznej antropologii kulturowej, wyd I: Kraków 1991, 1992, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, ISBN 83-7052-042-1; wyd II przejrzane i poprawione: Wrocław 2001, 2002, 2003, Wyd. Atla 2,
• Społeczeństwo i kultura. Szkice z antropologii kulturowej, Kraków 1994, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas,
• Bronisław Malinowski. Twórca nowoczesnej antropologii społecznej, Zielona Góra 1996, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego – Wydawnictwo,
• Zarys antropologii kultury, wyd. I: Kraków 1996, Wydawnictwo UJ, wyd II (Zarys antropologii kulturowej): 2000,
• Oblicza kultury. Wstęp do antropologii międzykulturowej komunikacji, Kraków 1998, Wydawnictwo UJ,
• Antropologia totalitaryzmu europejskiego XX wieku, Wrocław 1999, Wyd. Atla 2,
• Człowiek i religia. Studium z zakresu genezy i społecznej funkcji religii, Wrocław 2002, Wyd. Atla 2,
• Człowiek a wspólnota. Antropologiczne aspekty w doktrynach politycznych, Wrocław 2003, Wyd. Atla 2,
• (red.) Antropologiczne wizje kultury, Ustroń 2004, Wydaw. „Studeu”, ISBN 83-912143-6-2,
• Rozwój, zmiana i postęp społeczny. Zarys problematyki, Wrocław 2008, Wyd. Atla 2, ISBN 978-83-60732-06-9.

---

Oceń: Barbara Olszewska-Dyoniziak

---