Jan Wojciech Kiwerski

Wojsko i służby mundurowe

Jan Wojciech Kiwerski, znany pod różnymi pseudonimami, takimi jak „Oliwa”, „Dyrektor”, „Kalinowski”, „Lipiński”, „Rudzki” oraz „Ziomek”, to postać o niezwykle interesującym życiorysie. Urodził się 23 maja 1910 roku w Krakowie, gdzie spędził swoje dzieciństwo i młodość, a swoje umiejętności oraz wykształcenie rozwijał w środowisku wojskowym.

Był podpułkownikiem dyplomowanym saperów Wojska Polskiego, co oznacza, że pełnił ważną rolę w strukturze armii, zajmując się kluczowymi zadaniami związanymi z inżynierią wojskową. Jego kariera tragicznie zakończyła się 18 kwietnia 1944 roku, kiedy to zginął w chutorze Dobry Kraj na Wołyniu, pozostawiając po sobie nie tylko ślady służby wojskowej, ale również pamięć o odwadze i oddaniu w walce.

Życiorys

Jan Wojciech Kiwerski przyszedł na świat 23 maja 1910 roku w Krakowie, jako syn Władysława, lekarza, oraz Marii Jadwigi z Rogalskich. Jego życie naznaczone było wczesną utratą obojga rodziców; po śmierci ojca, w chwili gdy miał zaledwie 9 lat, i matki, która odeszła pięć lat później, życie zmusiło go do szybkiego dorastania. W latach 1921-1923 uczęszczał do Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Lublinie, a wkrótce, po stracie rodziców, trafił do Korpusu Kadetów Nr 2 w Chełmnie.

W czerwcu 1928 roku zdał maturę z wyróżnieniem, co pozwoliło mu na wybór dalszej ścieżki wojskowej – zdecydował się na służbę w saperach. Po rozpoczęciu edukacji w Szkole Podchorążych Inżynierii w Warszawie, 15 sierpnia 1931 roku otrzymał tytuł podporucznika, a jego dotychczasowe osiągnięcia zaowocowały przydziałem do 3 batalionu saperów w Wilnie. Awans na porucznika zdobył 12 marca 1933 roku, a później, w listopadzie 1934 roku przeniesiono go do batalionu mostowego w Kazuniu.

Młodego oficera w 1937 roku skierowano na studia do Wyższej Szkoły Wojennej, które ukończył 18 sierpnia 1939 roku, uzyskując tytuł oficera dyplomowanego. Tuż przed wybuchem II wojny światowej, 20 sierpnia 1939 roku, Jan Kiwerski wyruszył do Grodna, gdzie objął funkcję oficera operacyjnego 33 Dywizji Piechoty (rezerwowej) oraz w Grupie Operacyjnej „Polesie”. Po kapitulacji pod Kockiem, 5 października 1939 roku, w niezwykle dramatycznych okolicznościach, zyskał możliwość wycofania się z pola walki.

Wkrótce po przyjeździe do Warszawy, w grudniu 1939 roku, aktywnie włączył się w działalność Sztabu dywersji SZP, kierowanego przez majora F. Niepokólczyckiego. Od 1942 roku dowodził Oddziałami Dyspozycyjnymi Kedywu Komendy Głównej AK, posługując się różnymi pseudonimami: „Ziomek”, „Rudzki”, „Kalinowski”, „Lipiński” oraz „Dyrektor”. W listopadzie 1942 roku awansowano go na majora, co świadczyło o jego wzrastającym wpływie i uznaniu w strukturach Armii Krajowej.

Mając możliwość pokierowania oddziałem, mjr „Oliwa” wielokrotnie osobiście podejmował decyzje podczas akcji dywersyjnych. Po nominacji na szefa sztabu Okręgu Wołyń w grudniu 1943 roku, Jan Kiwerski udał się do Wołyń, aby ocenić panującą tam sytuację. Na początku lutego 1944 roku objął dowództwo 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK i dał się poznać jako kompetentny lider, wnosząc nową jakość w treningu i szkoleniu żołnierzy, przez co zyskał sobie szacunek oraz sympatię.

Jednak tragiczny koniec Kariera Kiwerskiego nadeszła 18 kwietnia 1944 roku, kiedy to, w niekoniecznie wyjaśnionych do dziś okolicznościach, zginął w rejonie chutoru Dobry Kraj. Ostrożność i determinacja „Oliwy” nie wystarczyły; w wyniku ostrzału jego miejsce pobytu zaczęło płonąć, a podczas próby ucieczki został zastrzelony. W walce z napastnikami zginęło pięciu żołnierzy, którzy nosili mundury różnorodnych formacji, co sugerowało ich partyzanckie powiązania. Analizując tę sytuację historycy koncentrują się na hipotezach dotyczących udziału Sowietów w tym incydencie, który mógł świadczyć o ich chęci eliminacji polskiego dowódcy.

Jan Wojciech Kiwerski spoczywał pierwotnie w rejonie gajówki Stężarycze w lasach wołyńskich. W 1989 roku rozpoczęto proces ekshumacji jego ciała, które tymczasowo umieszczono w Kościele Garnizonowym w Warszawie. W ich kategoriach odnotowano ceremonie związane z jego powrotem na cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie, gdzie 21 kwietnia 1990 roku złożono formalnie jego szczątki. Jego wkład w historię został doceniony pośmiertnym mianowaniem go na stopień generała brygady przez Prezydenta RP.

W życiu prywatnym, Jan Kiwerski pozostawił po sobie córkę Barbarę, której matką była Izabela Dorożyńska.

Awanse

Jan Wojciech Kiwerski osiągnął szereg awansów wojskowych w swoim odznaczonym karierze. Jego postępy w stopniach oficerskich miały miejsce w kluczowych momentach historii wojskowości.

  • podporucznik – 15 sierpnia 1931,
  • porucznik – 12 marca 1933,
  • kapitan – 19 marca 1939,
  • major – 12 listopada 1942,
  • podpułkownik – 12 kwietnia 1944,
  • generał brygady – 20 kwietnia 1990 (pośmiertnie).

Ordery i odznaczenia

Jan Wojciech Kiwerski był odznaczonym bohaterem, który otrzymał szereg wyróżnień za swoje heroiczne czyny. Oto jego najważniejsze nagrody:

  • Krzyż Złoty Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 44, przyznany pośmiertnie 1 lipca 1944,
  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari z 1943 roku,
  • dwukrotne odznaczenie Krzyżem Walecznych.

Upamiętnienia

W Lublinie, na osiedlu Kalinowszczyzna, znajduje się ulica, która nosi imię Wojciecha Kiwerskiego. Podobnie, w Krakowie, na osiedlu Azory, również można spotkać ulicę upamiętniającą tę postać. W kościele im. św. Jadwigi Królowej w Krakowie można zobaczyć tablicę poświęconą jego pamięci, umieszczoną w Panteonie Narodowym Żołnierzy Armii Krajowej Polskich Kresów Wschodnich.

W miejscowości Skrobów-Kolonia znajduje się Gimnazjum, które nosi imię gen. bryg. Jana Kiwerskiego ps. „Oliwa”. Uroczystość nadania imienia miała miejsce w 2014 roku. Co więcej, popiersie generała znajduje się przy pomniku 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK w Warszawie, usytuowanym na skwerze Wołyńskim.

Dnia 18 września 1998 roku, minister spraw wewnętrznych Janusz Tomaszewski nadał Strażnicy Straży Granicznej w Skryhiczynie imię „gen. Jana Wojciecha Kiwerskiego”. W tej strażnicy urządzono Izbę Pamięci oraz wystawę w hołdzie gen. „Oliwie”, której autorem jest Zbigniew Starzyński.

Oceń: Jan Wojciech Kiwerski

★★★★★
Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:19