Jan Stanisław Matuszek

Wojsko i służby mundurowe

Jan Stanisław Matuszek to postać, która wzbudza zainteresowanie zarówno z uwagi na swoje wojskowe osiągnięcia, jak i tragiczne okoliczności śmierci. Urodził się 22 listopada 1892 roku w Krakowie, gdzie z pewnością wpłynęło na niego bogate dziedzictwo kulturowe tego miasta.

W ciągu swojego życia pełnił służbę jako podpułkownik piechoty w Wojsku Polskim, co wiązało się z wieloma wyzwaniami oraz zaszczytami. Niestety, jego los nie miał szczęśliwego zakończenia. Został jedną z ofiar katyńskiej zbrodni, co nadaje jego historii niezwykle smutny i tragiczny wymiar. Zmarł w 1940 roku na terenie ZSRR, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w pamięci rodzin i społeczeństwa.

Życiorys

Jan Stanisław Matuszek przyszedł na świat 22 listopada 1892 roku w rodzinie Jakuba. Jego wojskowa kariera rozpoczęła się w czasie I wojny światowej, gdzie służył w cesarskiej i królewskiej armii. 1 listopada 1917 roku został awansowany na porucznika rezerwy piechoty. W tym samym roku należał do c. i k. Pułku Piechoty Nr 57.

Po tym jak Polska odzyskała niepodległość, Matuszek wstąpił do Wojska Polskiego i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Awans jego do stopnia kapitana został zatwierdzony z dniem 1 czerwca 1919 roku. W latach dwudziestych pełnił funkcję oficera w 16 pułku piechoty garnizonu Tarnów, gdzie w 1923 roku był adiutantem sztabowym, a jednocześnie oddelegowanym na studia na Uniwersytet Jagielloński.

W 1925 roku Matuszek awansował na majora piechoty, a już w 1928 roku został przydzielony do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. Z dniem 23 października 1931 roku przeniesiono go do 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku, gdzie objął stanowisko dowódcy batalionu. W kwietniu 1934 roku został kwatermistrzem pułku, a w Sanoku zasiadał w Wojskowym Klubie Sportowym, biorąc także udział w komitecie organizacyjnym Zjazdu Górskiego w 1936 roku.

W ramach działalności w WKS uprawiał strzelectwo sportowe, zdobywając wyróżnienia podczas XII narodowych zawodów strzeleckich w Wilnie, gdzie triumfował w kilku konkurencjach, zarówno indywidualnie, jak i drużynowo. Jego nowy awans na podpułkownika miał miejsce 19 marca 1937 roku, kiedy to osiągnął 9. lokatę w korpusie oficerów piechoty. Do sierpnia 1939 roku był pierwszym zastępcą dowódcy 5 pułku strzelców podhalańskich stacjonującego w Przemyślu.

Podczas kampanii wrześniowej Matuszek pełnił funkcję zastępcy dowódcy Ośrodka Zapasowego 24 Dywizji Piechoty, a od 9 września nadzorował obronę Przemyśla oraz dowodził pułkiem bojowym OZ 24 DP, który stacjonował na Zasaniu. Po wyjeździe generała Jana Chmurowicza, przejął dowództwo nad obroną miasta. W nocy z 14 na 15 września jego oddział wycofał się w kierunku Mościsk, gdzie dołączył do 24 Dywizji Piechoty.

Po tym wydarzeniu Matuszek został wzięty do niewoli przez Sowietów i trafił do obozu w Kozielsku. Niestety, w 1940 roku zginął z rąk NKWD. Jego nazwisko figuruje na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej (lista wywózkowa 55/5-39). Ofiary tego smutnego rozdziału historii zostały pochowane na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni, otwartym w 2012 roku.

Ordery i odznaczenia

Jan Stanisław Matuszek został odznaczony wieloma zaszczytami za swoje znaczące osiągnięcia w dziedzinie wojskowości, co podkreśla jego wyjątkowy wkład w rozwój oraz szkolenie sił zbrojnych.

  • Krzyż Walecznych,
  • Złoty Krzyż Zasługi – 17 marca 1930 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”,
  • austro-węgierskie,
  • Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
  • Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
  • Srebrny Medal Waleczności I klasy,
  • Krzyż Wojskowy Karola.

Przypisy

  1. Dymek 2020, s. 307-312.
  2. Rybka i Stepan 2006, s. 657.
  3. Rybka i Stepan 2006, s. 15.
  4. Ukraińska Lista Katyńska 1994, s. 60.
  5. Dalecki 1989, s. 126-127, 217.
  6. Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym. Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, [w:] Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 606–608.
  7. Zakończenie narodowych zawodów strzeleckich w Wilnie. „Warszawski Dziennik Narodowy”. Nr 278B, s. 7, 09.10.1937 r.
  8. Franciszek Znamirowski: Program Zjazdu Górskiego w Sanoku 1936, 14–17 sierpnia, Warszawa: 1936, s. 9.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 07.06.1934 r., s. 150.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 2 z 26.01.1934 r., s. 25.
  11. Rocznik Oficerski 1932, s. 616.
  12. Rocznik Oficerski 1932, s. 29.
  13. Rocznik Oficerski 1928, s. 178.
  14. Rocznik Oficerski 1928, s. 124.
  15. Rocznik Oficerski 1924, s. 161.
  16. Rocznik Oficerski 1924, s. 354.
  17. Rocznik Oficerski 1923, s. 170.
  18. Rocznik Oficerski 1923, s. 409.
  19. Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918, s. 238, 643.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 7 z 23.10.1931 r., s. 329.

Oceń: Jan Stanisław Matuszek

★★★★★
Średnia ocena:4.6 Liczba ocen:21