Zdzisław Dziadulski

---

Życiorys

Urodziny Zdzisława Dziadulskiego miały miejsce 5 grudnia 1896 roku w Krakowie, w rodzinie Leona oraz Katarzyny z Korneckich. Od roku 1912 do 1914 roku, zaangażował się w Polskie Drużyny Strzeleckie funkcjonujące w Rzeszowie. Po wybuchu I wojny światowej, dokładnie 4 sierpnia 1914 roku, przyłączył się do Legionów Polskich, gdzie walczył jako członek I Brygady w 1 pułku ułanów. Niestety w 1917 roku odniósł kontuzję, lecz mimo to zdał maturę w krakowskiej szkole realnej. W wyniku kryzysu przysięgowego został włączony do 1 pułku ułanów Armii Austro-Węgier, biorąc udział w walkach na froncie włoskim.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, 5 listopada 1918 roku, wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie pełnił rolę oficera kawalerii. Jako podporucznik służył w 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, uczestnicząc w wojnie polsko-bolszewickiej. Zakres obowiązków obejmował zarówno dowodzenie plutonem karabinów maszynowych, jak i funkcję zastępcy dowódcy szwadronu. W czasie działań wojennych odniósł rany dwukrotnie, a za swoje bohaterstwo został uhonorowany Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari 30 czerwca 1921 oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Weryfikacja i awans na stopień porucznika ze starszeństwem datującym na 1 czerwca 1919, oraz dalsze służby w 1 pułku szwoleżerów, były również częścią jego kariery.

W 1930 roku pełnił funkcje dowódcy szwadronu zapasowego, a trzy lata później, w 1933 roku, został oficjalnie zatwierdzony na tym stanowisku. W czerwcu 1934 roku przeszedł na stanowisko kwatermistrza, by już w 1938 roku zająć pozycję I zastępcy dowódcy pułku. Jego kariera wojskowa była dynamiczna, gdyż 15 sierpnia 1924 roku uzyskał awans na rotmistrza, a 1 stycznia 1932 został mianowany majorem. W dniu 19 marca 1939 roku osiągnął stopień podpułkownika, plasując się na 14. lokacie w korpusie oficerów kawalerii.

Zdzisław Dziadulski pasjonował się jeździectwem i zdobył reputację jako doskonały jeździec. W roku 1922 dostąpił zaszczytu zakwalifikowania do ekipy olimpijskiej reprezentującej jego pułk. Udział w igrzyskach olimpijskich w 1924 roku, gdzie startował na koniu „Zefer” w skokach przez przeszkody, dał mu 28. miejsce w rywalizacji indywidualnej oraz 6. miejsce w konkursach drużynowych. Dodatkowo, podczas igrzysk w 1928 roku, zajmował rolę rezerwowego zawodnika w drużynowym Pucharze Narodów. Dodatkowo brał udział w licznych zawodach konnych w europejskich miastach, takich jak Nicea, Rzym czy Mediolan.

W trakcie kampanii wrześniowej, był początkowo dowódcą Ośrodka Zapasowego Kawalerii „Garwolin”, a od 8 września 1939 roku sprawował funkcję zastępcy dowódcy Warszawskiego Pułku Ułanów, gdzie kierował walkami pułku na Lubelszczyźnie. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 roku i odprawie z 22 września, został wzięty do niewoli sowieckiej oraz przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 roku, razem z innymi jeńcami z tego obozu, został przewieziony do Charkowa, gdzie zginął z rąk funkcjonariuszy NKWD, na skutek decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z dnia 5 marca 1940. Jego pochówek odbył się potajemnie w zbiorowej mogile w Piatichatkach, na terenie dzisiejszego Cmentarza Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie, gdzie spoczywa do dziś. Jego nazwisko widnieje na Liście Starobielskiej NKWD pod numerem 1032.

Życie prywatne

Zdzisław Dziadulski był żonaty z Adelą Bohomolec primo voto Dziadulską secundo voto Żeleńską, która przyszła na świat 21 lipca 1897 roku w Rozentowie, miejscu rodzinnym Bohomolców, leżącym na obszarze dzisiejszej Łotwy. Podczas wojny, Adela Żeleńska aktywnie pracowała w Ministerstwie Informacji, a po wojnie stała się oddanym członkiem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Zmarła 24 listopada 1997 roku. Była żoną znanego Władysława Żeleńskiego.

Ordery i odznaczenia

Zdzisław Dziadulski został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które świadczą o jego wyjątkowej służbie oraz zaangażowaniu w działalność na rzecz kraju. Poniżej znajduje się lista wyróżnień, które otrzymał w trakcie swojej kariery.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2959 – 30 czerwca 1921,
• Krzyż Niepodległości – 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
• Krzyż Walecznych czterokrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi – 11 listopada 1937,
• Srebrny Krzyż Zasługi – 16 września 1926 „w uznaniu zasług położonych około podniesienia poziomu sportowego w wojsku oraz znakomitej propagandy Polski zagranicą”,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka za Rany i Kontuzje z dwiema gwiazdkami,
• Państwowa Odznaka Sportowa,
• łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928.

Te odznaczenia stanowią nie tylko dowód jego wspaniałych osiągnięć, ale również są pamiątką historyczną, która przypomina o niezłomności ducha w obliczu wyzwań. Każde z tych wyróżnień miało swój istotny kawałek znaczenia, świadcząc o zaangażowaniu Dziadulskiego w dzieło budowy niepodległej Polski.

Upamiętnienie

W celu uhonorowania Zdzisława Dziadulskiego, szereg istotnych wydarzeń miało miejsce, podkreślających jego dziedzictwo oraz zasługi. 5 października 2007 minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, dokonał pośmiertnego awansu Dziadulskiego na stopień pułkownika. Informacja ta została ogłoszona 9 listopada 2007 w Warszawie podczas ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W ramach honorowej akcji „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia” w 2009 roku, Zdzisław Dziadulski został uhonorowany poprzez zasadzenie Dębu Pamięci przy Szkole Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Staniszewskiem, co stanowi żywy znak pamięci o jego osobie.

Również w 2010 roku, Zdzisławowi Dziadulskiemu poświęcono jeden z odcinków filmowego cyklu dokumentalnego pt. Epitafia katyńskie, co pozwoliło jeszcze raz przybliżyć jego historię oraz upamiętnić jego wkład w dzieje Polski.

---

Oceń: Zdzisław Dziadulski

---