Józef Kutyba

---

Życiorys

Józef Kutyba urodził się 9 lutego 1899 roku w Krakowie, jako dziecko Jana i Marii z domu Gomółka. W jego życiorysie kluczowym momentem była przynależność do Polskiej Organizacji Wojskowej. W przededniu I wojny światowej kształcił się w szkole przemysłowej, a w trakcie wojny brał udział w walkach w szeregach Legionów Polskich. Pełniąc rolę podoficera liniowego 3 pułku piechoty, uczestniczył w wielu kampaniach, w tym karpackiej, bukowińskiej, besarabskiej oraz wołyńskiej. Po kryzysie przysięgowym znalazł się w internowaniu na Węgrzech.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Kutyba wstąpił do Wojska Polskiego. Jego działalność wojskowa obejmowała również udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. W tym okresie, w dniu 1 czerwca 1919 roku, awansował na stopień porucznika piechoty. W 1923 roku służył w 36 pułku piechoty, a już niedługo potem, od 1 lipca 1923 roku, otrzymał awans na kapitana piechoty. Kolejnym krokiem w karierze wojskowej była służba w Batalionie Manewrowym w Rembertowie, gdzie pozostał również oficerem nadetatowym 36 pułku piechoty.

W okresie przełomu lat 20. i 30. Kutyba zajmował stanowisko oficera w 3 pułku strzelców podhalańskich w Bielsku. Został wtedy awansowany na majora piechoty, co miało miejsce 1 stycznia 1932 roku. Już w marcu tegoż roku otrzymał nominację na obwodowego komendanta Przysposobienia Wojskowego. Następnie przeniesiony został do 35 pułku piechoty w Brześciu, gdzie dowodził batalionem. W 1935 roku, na początku września, zajął stanowisko kwatermistrza, a w 1937 roku awansował na podpułkownika.

Po przydzieleniu do 50 pułku piechoty Strzelców Kresowych, stacjonującego w garnizonie Kowel, pełnił funkcję zastępcy dowódcy pułku w ostatnich miesiącach przed wybuchem II wojny światowej. W okresie września 1939 roku, jako pierwszy zastępca dowódcy 50 pułku piechoty, dowodził również batalionem nadwyżek w ramach Ośrodka Zapasowego 27 Dywizji Piechoty we Włodzimierzu Wołyńskim. Jego władze wojskowe niejednokrotnie powierzały mu odpowiedzialne zadania, m.in. dowództwo odcinka grupy „Włodzimierz” pod dowództwem gen. Kazimierza Sawickiego.

Po wybuchu II wojny światowej, a dokładniej po agresji ZSRR na Polskę, Kutyba został aresztowany przez sowieckie władze i trafił do obozu w Kozielsku. Wiosną 1940 roku został przetransportowany do Katynia, gdzie, niestety, padł ofiarą zbrodni, dokonanej przez funkcjonariuszy NKWD. W wyniku decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku, Józef Kutyba został zamordowany i pochowany na terenie Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu. Jego ciało zidentyfikowano w 1943 roku podczas ekshumacji przeprowadzonych przez Niemców. Odnaleziono przy nim m.in. legitymację Związku Narciarskiego, legitymację Orderu Virtuti Militari oraz legitymację oficerską. Jego nazwisko znajduje się również na liście wywózkowej 015/2 z kwietnia 1940, poz. 26.

W pamięci ofiar II wojny światowej zachowały się również wspomnienia o Józefie Kutybie zapisane w pamiętnikach mjr. Adama Solskiego, który także tragicznie zginął w Katyniu, a podróżował w tym samym transporcie co Kutyba. Żoną Józefa Kutyby była Józefa z d. Skoczek, z którą doczekał się syna Jana oraz córki Haliny, znanej po mężu jako Borek.

Ordery i odznaczenia

Józef Kutyba był wyróżniającą się postacią, która otrzymała wiele prestiżowych nagród i odznaczeń za swoje zasługi. Wśród nich można wymienić różnorodne odznaki, które świadczą o jego poświęceniu oraz profesionalizmie.

• krzyż srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7393,
• krzyż Niepodległości (12 maja 1931),
• krzyż Walecznych (czterokrotnie),
• srebrny krzyż zasługi (17 marca 1930),
• medal pamiątkowy za wojnę 1918–1921,
• medal dziesięciolecia odzyskanej niepodległości,
• państwowa odznaka sportowa,
• odznaka strzelecka.

Upamiętnienie

5 października 2007 roku, Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło podjął decyzję o pośmiertnym awansie Józefa Kutyby do stopnia pułkownika. Uroczystość ogłoszenia tego honorowego tytułu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w ramach obchodów związanych z wydarzeniem „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W kontekście akcji „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, Józef Kutyba został dodatkowo uhonorowany. Jego pamięć została upamiętniona poprzez zasadzanie Dębu Pamięci, który znajduje się przy Publicznym Gimnazjum im. Jana Pawła II w Odrzywole.

---

Oceń: Józef Kutyba

---