Stanisław Kossakowski

Wojsko i służby mundurowe

Stanisław Kossakowski, znany również pod pseudonimami „Ułan” oraz „Mściciel”, to postać, która zapisała się w historii jako dowódca oddziału partyzantki antykomunistycznej. Urodził się 7 kwietnia 1914 roku w Krakowie, a swoje życie zakończył tragicznie 21 czerwca 1946 roku w Rzeszowie.

W 1945 roku Kossakowski odegrał istotną rolę w działaniach zbrojnych w powiatach brzozowskim i sanockim, gdzie organizował opór przeciwko władzy komunistycznej. Był to czas pełen napięć i konfliktów, kiedy to wiele osób podejmowało walkę o wolność i niezależność.

Jako podporucznik, Kossakowski pokazał swoje przywództwo oraz odwagę, co sprawiło, że stał się ważnym liderem w szeregach partyzantów, a jego działania są do dziś pamiętane i analizowane przez historyków oraz pasjonatów historii.

Życiorys

Stanisław Kossakowski urodził się w Krakowie, gdzie rozpoczął swoją edukację, kończąc szkołę powszechną oraz dwie klasy gimnazjum. Po złożeniu przysięgi wojskowej, służył w 8 pułku ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego, gdzie zdobył stopień plutonowego i ukończył szkołę podoficerską, jednocześnie stając się instruktorem jazdy konnej oraz wyszkolenia bojowego.

Wziął udział w kampanii wrześniowej, a w czasie niemieckiej okupacji pozostał w Krakowie. W 1943 roku dołączył do Armii Krajowej, a we wrześniu 1944 roku zaciągnął się do Milicji Obywatelskiej, gdzie zasłużył na awans do stopnia podporucznika. Po miesiącach służby w Komendzie Wojewódzkiej w Rzeszowie, w listopadzie 1944 roku objął stanowisko komendanta MO w Sanoku, gdzie jednak szybko został zdemaskowany jako członek niepodległościowego podziemia. 3 maja 1945 roku postanowił dezertować z kompanami, Władysławem Stefkowskim i Michałem Skowronkiem, zabierając ze sobą broń.

Kossakowski wstąpił do oddziału NOW-u, którego dowódcą był kpt. Stanisław Pelczar ps. „Majka”. W tej jednostce odpowiadał za wyszkolenie bojowe. Po rozbiciu oddziału w czerwcu 1945 roku, udał się w okolice Grabówki w powiecie brzozowskim, gdzie związał się z grupą Mieczysława Bielca ps. „Błysk”. Po aresztowaniu Bielca 3 sierpnia 1945 roku, Kossakowski przeszedł na teren powiatu sanockiego i zorganizował własny oddział antykomunistyczny, składający się z dezerterów z UB, MO oraz WP, liczący około 20 członków. Początkowo współpracował z majorem Antonim Żubrydem, jednak nie podporządkował mu się całkowicie, co doprowadziło do wyraźnego antagonizmu pomiędzy nimi.

W dniu 28 listopada 1945 roku, kiedy Kossakowski podjął próbę współpracy z UPA w celu wspólnego działania przeciwko komunistom, jego oddział zbuntował się, przechodząc pod dowództwo mjra Żubryda i tworząc III kompanię samodzielnego batalionu operacyjnego NSZ „Zuch”. Dowódcą tej kompanii został ppor. Kazimierz Kocyłowski, który wcześniej był zastępcą Kossakowskiego.

W styczniu 1946 roku Kossakowski wyjechał do Krakowa, gdzie ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem Stanisław Górski. Po krótkiej wizycie w Brzozowskim, w kwietniu powrócił do Krakowa, gdzie został wydany przez Kazimierę Szczygło. Aresztowano go w lokalu „Cyganeria” przy ul. Szpitalnej. Początkowo więziony był w lochach katowni przy ul. Jagiellońskiej, a następnie przeniesiony do więzienia na zamku w Rzeszowie. 15 czerwca 1946 roku na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie, Kossakowski został skazany na karę śmierci oraz dożywotnią utratę praw publicznych i obywatelskich. Prezydent KRN Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski, a Kossakowski został stracony na zamku w Rzeszowie 21 czerwca 1946 roku. Po egzekucji UB odmówiło wydania ciała jego rodzinie, a miejsce pochówku pozostaje nieznane do dnia dzisiejszego.

4 maja 1992 roku, decyzją Sądu Wojewódzkiego w Rzeszowie, uchylono wyrok z 1946 roku. W uzasadnieniu sąd stwierdził, że Stanisław Kossakowski „walczył na rzecz niepodległości Polski”.

Przypisy

  1. Andrzej Brygidyn, Początek „nowego ładu”, W latach powojennych, s. 759, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
  2. Andrzej Zagórski, Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji, W latach drugiej wojny światowej i konspiracji, s. 742, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
  3. Relacje Stanisława Więcka i M. Jewiarza, zob. Edmund Galas: Rola PPR w budowie władzy ludowej w powiecie Dębica. Powstanie organów MO i UB. Walka z reakcyjnym podziemiem. W: Bronisław Syzdek (red.): Działalność PPR na ziemi rzeszowskiej (szkice, opracowania, wspomnienia). Warszawa: Książka i Wiedza, 1976, s. 194.

Oceń: Stanisław Kossakowski

★★★★★
Średnia ocena:4.71 Liczba ocen:7