Czesław Juliusz Parczyński, urodzony 1 lipca 1896 roku w Krakowie, był osobą niezwykle istotną w historii Polski. Jego życie zakończyło się tragicznie wiosną 1940 roku w Charkowie, gdzie stał się jedną z ofiar zbrodni katyńskiej.
W trakcie swojej służby wojskowej, Parczyński osiągnął stopień podpułkownika dyplomowanego piechoty w Wojsku Polskim. Jego odwaga oraz poświęcenie zostały docenione, czego dowodem jest przyznany mu Order Virtuti Militari, najwyższe odznaczenie wojskowe w Polsce.
Życiorys
Czesław Parczyński przyszedł na świat 1 lipca 1896 roku w Krakowie, w rodzinie z tradycjami, w której jego ojciec, Józef, był dyrektorem gimnazjum, a matka, Maria Gralecka, przyczyniła się do wychowania przyszłego oficera. Czesław był jednym z sześciu dzieci; miał trzech braci, którzy również służyli w Wojsku Polskim. Jego starsi bracia to Stanisław Tadeusz, który zginął 1 maja 1920 roku w Fastowie, oraz Tadeusz, poległy 3 października tego samego roku w Lidzie. Młodszy brat, Julian Edmund, zakończył życie tragicznie, zaciągając się do śmierci samobójczej 20 października 1938 roku. Starsi bracia zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari oraz Krzyżem Niepodległości, a Julian otrzymał Medal Niepodległości. Oprócz nich Czesław miał także cztery siostry: Domicellę, Amalię, Marię oraz Olgę.
Po zakończeniu gimnazjum Czesław podjął studia z zakresu prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz rozpoczął edukację muzyczną w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c.k. armii, a w 1916 roku wpadł w ręce rosyjskie, będąc przetrzymywanym w Zadońsku, w ówczesnej guberni woroneskiej.
Rok 1918 był przełomowy, bowiem Czesław wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do Legii Oficerskiej w Krakowie. 1 czerwca 1921 roku rozpoczął służbę w 6 pułku piechoty Legionów, a w 1922 roku został zweryfikowany na stopień kapitana z senioralnością od 1 czerwca 1919 oraz 1859 lokatą w korpusie oficerów piechoty. Wkrótce, bo już 1 stycznia 1925 roku, powrócił do czynnej służby w swoim macierzystym pułku. W listopadzie 1927 roku został przydzielony do dowództwa 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie jako oficer sztabu. 22 marca 1929 roku pełnił funkcję adiutanta przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych, a w styczniu 1932 roku przeszedł dwuletni kurs w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Na stopień majora mianowano go 2 grudnia 1930 roku, a z 1 października 1933 roku, po ukończeniu kursu, został przeniesiony do Biura Ogólno Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Dalszy rozwój kariery to przejście do Departamentu Dowodzenia Ogólnego, a następnie, od stycznia 1936 roku, dowodzenie batalionem 5 pułku piechoty Legionów. W listopadzie 1937 roku Czesław został szefem sztabu 1 Dywizji Piechoty Legionów. Na stopień podpułkownika mianowano go 19 marca 1938 roku. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku, jako szef sztabu, odniósł ciężkie rany i trafił do niewoli sowieckiej, zostając osadzonym w obozie w Starobielsku. Tam, wiosną 1940 roku, stracił życie z rąk funkcjonariuszy NKWD i został pochowany w zbiorowej mogile w Piatichatkach, gdzie obecnie znajduje się Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu.
W 1922 roku Czesław zawarł małżeństwo z Heleną Jabłowoską, a ich syn, Olgierd, przyszedł na świat w 1928 roku i w przyszłości został pracownikiem naukowym na Łotwie. 5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło pośmiertnie mianował Parczyńskiego na stopień pułkownika, a informacja ta została ogłoszona 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Czesław Parczyński, znany z licznych osiągnięć w służbie wojskowej, został uhonorowany różnorakimi odznaczeniami, które świadczą o jego heroicznej postawie i poświęceniu. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz jego odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12247,
- Krzyż Walecznych – odznaczony dwukrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi – przyznany 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”,
- Srebrny Krzyż Zasługi – przyznany 16 marca 1928 „za zasługi na polu wiedzy wojskowej”,
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – przyznana 12 maja 1936,
- łotewski Medal Pamiątkowy 1918–1928 – przyznany 6 sierpnia 1929.
Lista ta odzwierciedla nie tylko osobiste osiągnięcia, ale także wkład Parczyńskiego w historię i tradycję polskich sił zbrojnych.
Przypisy
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 7 [dostęp 28.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Informator Dla Aktywnych - Portal Polaków na Wschodzie [online], ida.pol.org.pl [dostęp 23.09.2022 r.]
- Głuszko 2013 ↓, s. 14.
- Głuszko 2013 ↓, s. 13.
- Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 530.
- Kowalski 1989 ↓, s. 293.
- Stawecki 1997 ↓, s. 99.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 399.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140, 421.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 133 z 21.12.1924 r., s. 753.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 136, 364.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31.10.1927 r., s. 300.
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 132, 199.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27.04.1929 r., s. 126.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23.03.1932 r., s. 258.
- Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 38, 799.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 03.12.1930 r., s. 329.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26.01.1934 r., s. 4.
- Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 30.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 06.08.1929 r., s. 241.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Stanisław Kłak (kapitan) | Franciszek Sobolta | Emil Franciszek Mecnarowski | Stanisław Malik (wojskowy) | Stanisław Kossakowski | Marian Sanok | Władysław Sierhiejewicz | Bernard Halbrajch | Witold Obidowicz | Józef Olszyna-Wilczyński | Wilhelm Lawicz-Liszka | Stanisław Rostworowski (generał) | Tadeusz Alf-Tarczyński | Antoni Pająk (żołnierz) | Jan Piotr Ziółkowski | Andrzej Zbyszewski | Jan Jędrzejowicz (rotmistrz) | Edward Sobeski | Jerzy Stachowicz | Andrzej Nałęcz-KorzeniowskiOceń: Czesław Parczyński