Stanisław Kłak, znany również pod pseudonimem „Złotoń”, to postać o znaczącym wkładzie w historię Polski. Urodził się 7 lipca 1893 roku w Krakowie, gdzie z pewnością spędził swoje dzieciństwo.
W trakcie swojego życia Kłak zyskał miano kapitana administracji Wojska Polskiego, co podkreśla jego zaangażowanie w służbę wojskową i dążenia do niepodległości. Był on także aktywnym działaczem niepodległościowym, co w kontekście tamtych czasów miało ogromne znaczenie dla przyszłości Polski.
Życiorys
Stanisław Kłak przyszedł na świat 7 lipca 1893 roku w Krakowie, w rodzinie, której głowami byli Kazimierz i Anna. W sierpniu 1913 roku, podczas Letniej Szkoły Instruktorów Związku Strzeleckiego w Stróży, z zapałem ćwiczył w ramach Oddziału Telefonicznego.
6 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich, gdzie został przydzielony do 4. kompanii V baonu 1 Pułku Piechoty. Jednakże już w listopadzie tego samego roku z powodu choroby musiał opuścić baon pod Krzywopłotami. Od 26 listopada 1914 leczył się w szpitalu Czerwonego Krzyża im. dr Baracha, który mieścił się przy Thunhofgasse w Wiedniu. Po zakończonej rekonwalescencji powrócił do V baonu 5 Pułku Piechoty, a 21 maja 1915 roku został ranny w czasie bitwy pod Konarami.
W 17 września 1915 roku, jako sierżant 4. kompanii 7 Pułku Piechoty, przebywał w Domu Rekonwalescentów w Kamieńsku. Niewiele później, 14 kwietnia 1917, zarejestrowany został w Komisariacie Werbunkowym do Wojska Polskiego w Janowie (GUZ Lublin), gdzie został przedstawiony do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola.
20 maja 1919 roku, jako podoficer Legionów Polskich, otrzymał nominację na podporucznika piechoty z datą 1 maja 1919. W tym czasie pełnił służbę w Urzędzie Gospodarczym Praga. Z kolei 1 czerwca 1921, w Wojskowym Okręgowym Zakładzie Gospodarczym na Warszawskich Powązkach, kontynuował swoją karierę wojskową. Z dniem 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika, z datą starszeństwa od 1 czerwca 1919, zajmując 325. lokatę w korpusie oficerów administracji, działu gospodarczego, a jego jednostką macierzystą był Wojskowy Okręgowy Zakład Gospodarczy Nr I w Warszawie.
W 1923 roku pełnił obowiązki w Departamencie VII Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, pozostając jednocześnie oficerem nadetatowym Okręgowego Zakładu Gospodarczego Nr I. Rok później został przydzielony do Komisji Gospodarczej Centralnego Składu Amunicji Nr 1 w Warszawie na pozycję oficera kasowego. W listopadzie 1926 przeszedł z Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim do Komendy Miasta Warszawy, gdzie objął stanowisko kierownika kancelarii.
W lutym 1928 roku, po odejściu majora Jana Śliwowskiego, zajął jego miejsce jako referent oświatowy w Komendzie Miasta Warszawy. To właśnie 19 marca 1928 roku prezydent RP nadał mu tytuł kapitana, z datą od 1 stycznia 1928 i 7. lokatą w korpusie oficerów administracji, działu gospodarczego. W sierpniu 1931 roku przeniesiono go do grupy naukowo-oświatowej korpusu oficerów administracji. W marcu 1934 roku kpt. Kłak został przeniesiony do korpusu oficerów artylerii, pozostając na swoim dotychczasowym stanowisku w Komendzie Miasta Warszawy.
26 kwietnia 1940 roku, w Paryżu, podczas przesłuchania przez porucznika Tadeusza Modelskiego, opisał on incydent, w którym miał czoło z panią Składkowską, która wraz z grupą niepełnoetatowych aktorów chciała przejąć Dom Żołnierza na Pradze. W wyniku tego wydarzenia etat referenta oświatowego garnizonu został zlikwidowany, a Kłak otrzymał karę w postaci 9 dni aresztu domowego. Rozważano również jego przeniesienie do Brześcia.
W 1934 roku Kłak został przesunięty na stanowisko referenta w referacie bezpieczeństwa Komendy Miasta Warszawy, którym kierował major Leonard Müller. Z czasem ponownie trafił do korpusu oficerów administracji, a jego kierownicze stanowisko w Gabinecie Ministra Spraw Wojskowych nabrało nowego znaczenia. Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku, ewakuował się z Warszawy, przekroczył granicę z Rumunią, by następnie dotrzeć do Francji, a w kwietniu 1940 roku był przydzielony do Ośrodka Wyszkolenia Oficerów w Parthenay.
Ordery i odznaczenia
Stanisław Kłak, jako kapitan, został odznaczony licznymi wyróżnieniami, które odzwierciedlają jego poświęcenie oraz wkład w życie społeczno-narodowe. Lista przedstawionych odznaczeń jakościowo ilustruje jego zasługi.
- Krzyż Niepodległości – 13 kwietnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych – otrzymany trzykrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi – 18 lutego 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej”,
- Srebrny Krzyż Zasługi – 16 marca 1928 „za zasługi na polu pracy oświatowej w wojsku”.
Przypisy
- a b c Kłak Stanisław ps. „Złotoń”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 05.11.2023 r.]
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 29.07.2021 r.]
- Rybka i Stepan 2006, s. 302.
- Ryczyński, S., Rybka, K. (2006). Rybka i Stepan. s. 302, 430.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 59 z 29.05.1919, poz. 1863.
- Spis oficerów 1921, s. 491, 692, jako Stanisław Marian Kłak.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 23, 1279, 1323.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 1161, 1203.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 50 z 24.11.1926, s. 414.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 4 z 14.02.1929, s. 71, 83.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 445, 795.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 392, 505.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 6 z 19.03.1928, s. 56.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 5 z 03.08.1931, s. 283.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 7 z 12.03.1934, s. 88.
- Stanisław Żmigrodzki. Szkoła letnia Zw. Strzeleckiego w 1913. „Strzelec”. 11, s. 85, 17.03.1935. Warszawa.
- M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89.
- M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137.
- M.P. z 1939 r. nr 45, poz. 76.
- Lista starszeństwa 1922, s. 392.
- III Lista strat 1915, s. 15.
- I Lista strat 1915, s. 26.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 392.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Franciszek Sobolta | Emil Franciszek Mecnarowski | Stanisław Malik (wojskowy) | Stanisław Kossakowski | Marian Sanok | Władysław Sierhiejewicz | Bernard Halbrajch | Witold Obidowicz | Józef Olszyna-Wilczyński | Kazimierz Florek (oficer) | Czesław Parczyński | Wilhelm Lawicz-Liszka | Stanisław Rostworowski (generał) | Tadeusz Alf-Tarczyński | Antoni Pająk (żołnierz) | Jan Piotr Ziółkowski | Andrzej Zbyszewski | Jan Jędrzejowicz (rotmistrz) | Edward Sobeski | Jerzy StachowiczOceń: Stanisław Kłak (kapitan)