Stanisław Malik to postać, która zapisała się w historii Polski jako znaczący kapitan piechoty Wojska Polskiego. Urodził się 6 maja 1898 roku w malowniczym Krakowie, miejscu, które od wieków było świadkiem wielu kluczowych wydarzeń w polskiej historii.
Jego działalność nie ograniczała się jedynie do obowiązków wojskowych, gdyż był również aktywnym działaczem niepodległościowym, co podkreśla jego wkład w walkę o wolność Polski.
Pomimo upływu lat, historia Stanisława Malika pozostaje inspiracją dla wielu, przypominając o wartościach patriotyzmu i poświęcenia dla ojczyzny.
Życiorys
6 maja 1898 roku w Krakowie przyszedł na świat Stanisław Malik, syn Józefa, który był przedsiębiorcą budowlanym oraz Marii z Imielskich. Po zakończeniu nauki w szkole powszechnej oraz szkole wydziałowej, w 1913 roku rozpoczął studia w Wyższej Szkole Przemysłowej w swoim rodzinnym mieście.
28 sierpnia 1914 roku, w czasie I wojny światowej, wstąpił do Legionów Polskich. Początkowo pełnił funkcję kancelisty w Biurze Informacyjnym Legionów. W lipcu 1915 roku, przeszedł do 3. kompanii I Batalionu Uzupełniającego, a następnie do 3. kompanii I batalionu 4 pułku piechoty. Od 15 lipca tego samego roku, brał udział w bitwach na froncie lubelskim i wołyńskim. Został ranny w lewą rękę w trakcie walk pod Jastkowem. Od 6 października 1916 roku, po wycofaniu pułku z frontu, służył w jednostkach tyłowych.
4 kwietnia 1917 roku, jego nazwisko znalazło się w wniosku o odznaczenie austriackim Krzyżem Wojskowym Karola. Po kryzysie przysięgowym, 15 września 1917 roku, przydzielono go w stopniu plutonowego do c.k. Pułku Strzelców Nr 16, gdzie wysłano go na front rumuński. Właśnie tam, jako zastępca dowódcy plutonu, znów odniósł ranę, tym razem w prawe kolano.
W listopadzie 1918 roku, wstąpił do 4 pułku piechoty Legionów. W jego szeregach brał udział w walkach z Ukraińcami oraz uczestniczył w wojnie z bolszewikami. Po zakończeniu działań zbrojnych, związał się z macierzystym pułkiem jako podoficer zawodowy, obejmując kolejne ważne funkcje: dowódcy plutonu, szefa kompanii oraz podoficera kancelaryjnego.
16 sierpnia 1923 roku, rozpoczął naukę w Oficerskiej Szkole dla Podoficerów w Bydgoszczy, gdzie uzyskał dodatkowe wykształcenie wojskowe oraz ogólne, kończąc edukację egzaminem dojrzałości. 15 lipca 1925 roku, prezydent RP mianował go podporucznikiem, z datą starszeństwa na 15 lipca 1925 roku oraz 10. lokatą w korpusie oficerów piechoty, co umożliwiło mu dalszą służbę w 73 pułku piechoty w Katowicach. Na własną prośbę, w marcu 1926 roku, przeniesiony został do 20 pułku piechoty w Krakowie, zajmując stanowisko instruktora w szkole podoficerskiej.
Prezydent RP w 15 lipca 1927 roku przyznał mu stopień porucznika, ponownie z datą starszeństwa od 15 lipca 1927 roku i 10. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Następnie służył w tym samym pułku jako zastępca oficera materiałowego oraz dowódca kompanii. W marcu 1932 roku, został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza i przydzielony do batalionu KOP „Budsław” jako oficer kompanii granicznej „Olkowicze”. Został później dowódcą kompanii granicznej „Dołhinów” w tym samym batalionie.
27 czerwca 1935 roku, prezydent RP nadał mu stopień kapitana, obowiązujący od 1 stycznia 1935 roku, z 182. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W listopadzie 1937 roku, przeszedł z KOP do 20 pułku piechoty jako dowódca kompanii. Marzec 1939 roku przyniósł mu dowodzenie 1. kompanią, a następnie zajął się funkcjami mobilizacyjnymi w pułku.
W trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku, Stanisław Malik był adiutantem Ośrodka Zapasowego 6 Dywizji Piechoty. 19 września 1939 roku, przekroczył granicę polsko-rumuńską wraz z ośrodkiem, gdzie został internowany w Ocnele Mari. 15 stycznia 1940 roku, zdołał uciec z obozu internowania, przez Jugosławię oraz Włochy, dotarł do Francji. Po przybyciu do Paryża, przeszedł weryfikację i został przyjęty do Wojska Polskiego we Francji, a następnie skierowany na kurs przeszkolenia w Vichy. Po jego ukończeniu, trafił do obozu Coëtquidan, otrzymując przydział do 11 pułku piechoty jako dowódca kompanii.
26 czerwca 1940 roku, ewakuowano go do Wielkiej Brytanii, gdzie służył jako adiutant batalionu. Ukończył kurs dowódców batalionów, kurs moździerzy i szkolenie w Zarządzie Wojskowym. Ostatnią jego funkcją była rola kwatermistrza Szpitala Wojennego Nr 11. Po wojnie, 23 czerwca 1947 roku, powrócił do Polski.
W życiu osobistym, Stanisław Malik był żonaty z Antoniną z Karpałów (1899–1991), z którą miał syna Zenona Bolesława, znanego jako „Muszka” (1920–2018), który również służył w Wojsku Polskim.
Ordery i odznaczenia
Stanisław Malik, będący wybitną postacią w historii wojska polskiego, został odznaczony licznymi medalami i wyróżnieniami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w dążenie do wolności oraz służbę wojskową. Poniżej przedstawiono główne odznaczenia, które mu przyznano:
- Krzyż Niepodległości – przyznany 17 września 1932 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych – otrzymany dwukrotnie, przy czym drugi raz za „udział w b. Legionach Polskich”,
- Srebrny Krzyż Zasługi – nadany w 1938 roku „za zasługi w służbie wojskowej”.
Przypisy
- a b c d Malik Stanisław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 04.05.2024 r.]
- Na cmentarzu Rakowickim pochowano por. Zenona Malika ps. „Muszka”. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 04.05.2024 r.]
- Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych": Zenon Bolesław Malik. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 04.05.2024 r.]
- Lokalizator grobów: Zenon Malik. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. [dostęp 04.05.2024 r.]
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 03.05.2024 r.]
- Rybka i Stepan 2006, s. 571.
- Rybka i Stepan 2006, s. 45.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 11.11.1938, s. 33.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 11.11.1932, s. 381.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 6 z 23.03.1932, s. 254.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 28.06.1935, s. 75.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 79 z 30.07.1925, s. 431.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 93 z 16.09.1925, s. 507.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 22.07.1927, s. 213.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 36.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 278.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 110.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 910.
- Kolekcja, s. 4.
- Kolekcja, s. 3.
- Kolekcja, s. 5.
- Kolekcja, s. 2.
- Kolekcja, s. 2.
- Kolekcja, s. 3.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Stanisław Kossakowski | Marian Sanok | Władysław Sierhiejewicz | Bernard Halbrajch | Witold Obidowicz | Józef Olszyna-Wilczyński | Kazimierz Florek (oficer) | Adam Szperber | Stefan Bohanes | Tadeusz Reklewski | Emil Franciszek Mecnarowski | Franciszek Sobolta | Stanisław Kłak (kapitan) | Czesław Parczyński | Wilhelm Lawicz-Liszka | Stanisław Rostworowski (generał) | Tadeusz Alf-Tarczyński | Antoni Pająk (żołnierz) | Jan Piotr Ziółkowski | Andrzej ZbyszewskiOceń: Stanisław Malik (wojskowy)