Stanisław Przychocki

---

Życiorys

Stanisław Przychocki przyszedł na świat 3 kwietnia 1886 roku w Krakowie, w rodzinie Jakuba oraz Anieli z Kozłowskich. Edukację rozpoczął w c. k. Gimnazjum III w Krakowie, gdzie w 1905 roku z sukcesem zdał egzamin maturalny. Jego dalsza ścieżka kariery poprowadziła go na Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego. W trakcie studiów, od 1 kwietnia do 30 września 1909 roku, odbył część wymaganej służby wojskowej w 16 Pułku Piechoty Obrony Krajowej znajdującym się w Krakowie, gdzie pełnił rolę jednorocznego ochotnika. 26 czerwca 1911 roku obronił pracę doktorską, uzyskując tytuł doktora wszech nauk lekarskich.

Po ukończeniu studiów, od 1 lipca 1911 do 1 sierpnia 1914 roku, pracował jako lekarz dyżurny w Stacji Ratunkowej Krakowskiego Ochotniczego Towarzystwa Ratunkowego. Pełnił także funkcję lekarza praktykanta w Szpitalu św. Łazarza od 16 kwietnia 1912 do 31 lipca 1914 roku. Jego pozostała część służby wojskowej odbyła się w Szpitalu Obrony Krajowej w Jarosławiu od 1 października 1911 do 30 kwietnia 1912. W 1912 roku, uczestnicząc w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, awansował na asystenta lekarza w rezerwie. Z dniem 1 maja 1913 roku został mianowany asystentem lekarza w rezerwie, przydzielonym do 16 Pułku Piechoty Obrony Krajowej.

W trakcie I wojny światowej, na początku 1915 roku, pełnił służbę w roli starszego lekarza. Został wyznaczony do tzw. Hilfsplatzu przy I batalionie macierzystym 16 p.p. Następnie, od 24 kwietnia do 15 sierpnia 1915 roku, pracował jako lekarz specjalista w Szpitalu Czerwonego Krzyża dla kobiet chorych na choroby weneryczne w Lublinie, a od 3 listopada 1918 roku pełnił funkcję ordynatora oddziału chorób skórnych i wenerycznych w c. i k. Szpitalu Rezerwowym w Lipníku nad Bečvou, który zajmował się leczeniem żołnierzy.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, 7 listopada 1918 roku Stanisław Przychocki został starszym ordynatorem Oddziału Skórno-Wenerycznego Szpitala Zapasowego Nr 5 w Krakowie. 3 lutego 1919 roku wstąpił do Wojska Polskiego jako kapitan lekarz. Pełnił różnorodne stanowiska, w tym komendanta Szpitala Wojskowego w Aleksandrowie Kujawskim oraz kolejno inne funkcje w Toruniu. Z dniem 1 kwietnia 1920 roku uzyskał nową rangę majora w Korpusie Lekarskim, przynależąc do grupy byłej armii austriacko-węgierskiej.

Za swoją pracę był wielokrotnie obdarzany awansami i przebywał na stanowiskach ordynatorów oraz komendantów, m.in. w Szpitalu Okręgowego Nr VIII. Bardzo intensywnie rozwijał swoje umiejętności jako lekarz, pełniąc obowiązki w różnych instytucjach wojskowych i sanitarnych. W 1930 roku prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika, a w 1938 roku awansował go do stopnia pułkownika.

W ocenie jego pracy oraz kompetencji pojawiały się jednak negatywne opinie. W dokumentach z 1938 roku jego przełożony, pułkownik lekarz Nikodem Butrymowicz, zwrócił uwagę na „przemęczenie” Przychockiego oraz wskazał na problemy rodzinne wpływające na jego codzienną деятельность. 16 grudnia tego samego roku szef Departamentu Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych, generał brygady Stanisław Rouppert, podkreślił jego niedostateczne zdolności organizacyjne, co ostatecznie doprowadziło do zwolnienia go z pozycji komendanta szpitala.

W 1939 roku, po szokującej agresji ZSRR na Polskę, Przychocki znalazł się w niewoli sowieckiej. Wkrótce potem został uwięziony w obozie w Starobielsku, gdzie wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w Piatichatkach, gdzie od 2000 roku znajduje się Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 roku, został pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady. Formalny uwiecznienie tego awansu miało miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie w ramach uroczystości pt. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Warto także wspomnieć, iż 23 maja 1921 roku ożenił się z Wandą Kaszubską, doktorem medycyny i siostrą Stanisława Kaszubskiego, znanego pod pseudonimem „Król” (1880–1915).

Upamiętnienie

W dniu 13 kwietnia 2010 roku, z okazji upamiętnienia gen. bryg. Stanisława Mariana Przychockiego, grupa uczniów z Liceum Ogólnokształcącego w Wojkowicach podjęła symboliczny gest. Przed budynkiem Starostwa Powiatowego w Będzinie, z inicjatywy tych młodych ludzi, zasadzono Dąb Pamięci.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Przychocki był osobą o licznych osiągnięciach, które zostały docenione przez różne instytucje. Posiadał wiele odznaczeń, które wyróżniały go za jego znaczący wkład w dziedzinie medycyny oraz obrony kraju. W szczególności odznaczenia, które zdobył, obejmowały:

• Złoty Krzyż Zasługi – przyznany 18 marca 1933 roku, za nieocenione zasługi w zakresie lecznictwa oraz obrony przeciwgazowej w wojsku,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża II stopnia,
• Amerykańskie odznaczenie lekarskie.

Te wyróżnienia świadczą o jego oddaniu i działalności na rzecz społeczeństwa oraz kraju, co czyni go postacią niezwykle zasłużoną w polskiej historii.

---

Oceń: Stanisław Przychocki

---