Edmund Bulanda

---

Życiorys

Edmund Bulanda przyszedł na świat 28 października 1882 roku w Krakowie, w rodzinie Jana oraz Joanny z Marków. W 1902 roku ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie, a następnie w latach 1903–1907 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie obronił doktorat w 1908 roku. Jego kariera naukowa nosiła ślady licznych podróży, które odbył w latach 1907–1913, odwiedzając m.in. Wiedeń, Berlin, Monachium, Florencję, Rzym, Sycylię, Grecję oraz Azję Mniejszą. W tych miejscach pracował w muzeach i uczestniczył w wielu pracach wykopaliskowych.

Na Uniwersytecie Jagiellońskim habilitował się w dziedzinie archeologii klasycznej w 1913 roku. W okresie I wojny światowej, od 1915 do 1916, pełnił służbę w armii austro-węgierskiej. Po wojnie, od 1 grudnia 1916 roku do 1920 roku, był profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Lwowskim, a następnie uczynił ogromny wkład w rozwój tego ośrodka naukowego. Był nie tylko profesorem, ale także brał udział w obronie Lwowa, będąc członkiem straży obywatelskiej podczas wojny polsko-ukraińskiej. Działał jako dziekan Wydziału Humanistycznego, a w 1933 roku został wybrany rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza, chociaż z powodów politycznych nie objął tego stanowiska.

W roku 1938 objął funkcję rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza, a jego kadencja trwała od 25 lutego 1938 do 31 sierpnia 1939 roku. Pełnił również rolę jednego z założycieli „Towarzystwa Budowy Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa”. Jego działalność naukowa nie została przerwana nawet po inwazji ZSRR na Polskę, gdyż wykładał archeologię chrześcijańską na tajnym Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza w okresie okupacji.

Po ataku Niemiec na ZSRR oraz w związku z późniejszą okupacją niemiecką, Bulanda został upoważniony do koordynacji działań w zakresie szkolnictwa wyższego przez dyrektora Departamentu Oświaty i Kultury Delegatury Rządu na Kraj, Czesława Wycecha. W lipcu 1941 roku rozpoczął starania o reaktywację tajnej działalności UJK oraz pełnił funkcję Okręgowego Delegata Rządu we Lwowie, działając pod pseudonimem „Krakowiak”. Od 30 czerwca 1941 do lipca 1944 roku był rektorem tajnego Uniwersytetu Jana Kazimierza, gdzie wykładał archeologię i zasiadał w komisji przewodów doktorskich.

Po zakończeniu wojny i ponownej okupacji Lwowa przez Armię Czerwoną 28 lipca 1944 roku, Bulanda podjął pracę na Katedrze Filologii Klasycznej, gdy uniwersytet przyjął nową nazwę – Uniwersytet im. Iwana Franki. W 1945 roku zmuszony do opuszczenia Lwowa, osiedlił się we Wrocławiu. Od 1 maja 1946 roku rozpoczął pracę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Wrocławskiego jako profesor zwyczajny i kierownik Katedry Archeologii Klasycznej.

Doświadczył wielu trudności ze strony władz PRL, które określiły go jako „reakcyjnego profesora” w latach 1949/1950. Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się na greckiej rzeźbie antycznej, uzbrojeniu antycznym oraz historii Etrusków. Na jego dorobek naukowy składa się ponad 50 prac opublikowanych w różnych językach. Był również prezesem Polskiego Towarzystwa Archeologicznego oraz członkiem wielu prestiżowych towarzystw naukowych.

Życie osobiste Edmunda Bulandy związane było z Marią Ireną z Obertyńskich, z którą ożenił się 30 czerwca 1920 roku. Po jego śmierci, został pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu.

Ordery i odznaczenia

Edmund Bulanda został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które podkreślają jego zasługi i osiągnięcia. Oto lista niektórych z nich:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1936 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany w 1938 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Korony Włoch, nadany przez Włochy.

---

Oceń: Edmund Bulanda

---