Adam Bochnak

Nauka i edukacja

Adam Bochnak to postać zasłużona dla polskiej kultury, urodzony 17 września 1899 roku w Krakowie, pozostawił po sobie niezatarty ślad w historii sztuki. Jako wybitny historyk sztuki, poświęcił swoje życie badaniom i nauczaniu w tej dziedzinie, a jego osiągnięcia są szeroko doceniane.

W ciągu swojej kariery akademickiej, Bochnak pełnił zaszczytną funkcję profesora na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie wspierał rozwój młodych naukowców oraz przyczynił się do wzbogacenia wiedzy o sztuce. Ponadto, był dyrektorem Muzeum Narodowego w Krakowie, co stanowiło uwieńczenie jego bogatej kariery, w trakcie której promował polską sztukę zarówno w kraju, jak i za granicą.

Jego życie i prace są nie tylko świadectwem pasji do historii sztuki, ale również inspiracją dla przyszłych pokoleń, które pragną zgłębiać tajniki sztuki oraz jej historię.

Życiorys

Adam Bochnak przyszedł na świat w 1868 roku, w rodzinie kupieckiej, jako syn Władysława i Józefy Spyszów. Miał starszą siostrę, Zofię, urodzoną w 1903 roku. Jego edukacja zaczęła się w gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie ukończył naukę i uzyskał maturę w 1917 roku. Później podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, kładąc podwaliny swojej kariery w historii sztuki w latach 1917-1922, będąc pod opieką takich mentorów jak Jerzy Mycielski oraz Julian Pagaczewski, który nadzorował jego doktorat na temat Kolegiaty św. Józefa w Klimontowie, obronionego w 1922 roku.

W czasie swojej studenckiej kariery, Bochnak walczył w szeregach krakowskiego batalionu Legii Akademickiej, który brał udział w walkach na froncie ukraińskim, stanowiąc część obsady pociągu pancernego „Śmiały” na przełomie lat 1918 i 1919. Już w 1920 roku podjął zatrudnienie na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie związał się z tą uczelnią aż do przejścia na emeryturę w 1969 roku. Rozpoczął działalność jako starszy asystent w Katedrze Historii Sztuki, a od 1925 roku, po zaprezentowaniu pracy na temat Makaty marszałka Francji Franciszka de Crequi, awansował na stanowisko docenta.

Unikając aresztowania podczas Sonderaktion Krakau, Adam Bochnak wyjechał do Ciężkowic k. Tarnowa, gdzie przez cały okres niemieckiej okupacji odpowiedzialnie kierował tajnym nauczaniem. Po zakończeniu II wojny światowej objął opiekę nad Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1947–1951. W 1948 roku uzyskał status profesora kontraktowego, a w dalszych latach został kierownikiem Katedry Historii Sztuki (1953), profesorem nadzwyczajnym (1954), profesorem zwyczajnym (1957) oraz zarządzającym Katedrą Historii Sztuki Nowożytnej. Dodatkowo od 1960 roku sprawował kierownictwo nad Instytutem Historii Sztuki oraz pełnił istotne funkcje w administracji uczelni, będąc dziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego oraz prorektorem.

Adam Bochnak miał również aktywną rolę poza uczelnią, współpracując z Gabinetem Rycin PAU, gdzie w latach 1935-1939 pełnił funkcję konserwatora. Działał także w Liceum Koedukacyjnym w Ciężkowicach jako dyrektor (1945) oraz w Muzeum Narodowym w Krakowie, w którym był kustoszem i zastępca dyrektora, a później dyrektorem Muzeum na Wawelu w latach 1957-1962.

W 1939 roku Bochnak zyskał tytuł członka korespondenta PAU, a także przez dwa kadencje pełnił rolę sekretarza oraz przewodniczącego Komisji Historii Sztuki PAU, a także zastępcy przewodniczącego Komisji Teorii i Historii Sztuki Oddziału PAN w Krakowie. Angażował się w działalność różnych towarzystw, takich jak Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa (gdzie został wiceprezesem i członkiem honorowym) oraz Stowarzyszenie Historyków Sztuki (członek honorowy). W 1958 roku kierował polską ekspozycją zabytków krakowskich podczas międzynarodowej wystawy „Złoty wiek miast europejskich” w Gandawie, zdobywając za to Nagrodę miasta Krakowa.

Oprócz licznych wyróżnień, Adam Bochnak otrzymał nagrody ministra szkolnictwa wyższego w latach 1963 i 1966, a w 1972 roku został uhonorowany Medalem im. Mikołaja Kopernika PAN. W 1932 roku poślubił Ewę Mossoczy, z którą miał dwóch synów, Jacka i Wojciecha. Zmarł w Krakowie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Rakowickim, w kwaterze Ł-płd-po lewej Grzesickiego.

Badania

Adam Bochnak był osobą, która znacząco przyczyniła się do badań historii sztuki barokowej i rokoka. Jego prace obejmowały także historię rzemiosła artystycznego, nauk o sztuce oraz muzeologię. Przy poszukiwaniu źródeł pochodzenia baroku w Polsce, zwrócił szczególną uwagę na kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, który był wzorowany na rzymskim Il Gesù.

W ramach współpracy z wydawnictwem Historia sztuki polskiej, Bochnak opracował temat dotyczący dziejów rzemiosła artystycznego. Dodał również analizę historyczną i estetyczną obrazu z fary w Bieczu, dostrzegając jego związki z dziełem Opłakiwanie Chrystusa autorstwa Michała Anioła, znajdującym się w katedrze florenckiej.

W ciągu swojej kariery był autorem biografii wielu polskich historyków sztuki, w tym prowadził badania nad życiem i osiągnięciami Mariana Sokołowskiego. W latach 1939–1952 pełnił funkcję redaktora „Prac Komisji Historii Sztuki”, a następnie w latach 1961–1963 „Rocznika Krakowskiego”.

Ordery i odznaczenia

Adam Bochnak był osobą znaczącą, którą uhonorowano wieloma odznaczeniami. Oto lista wyróżnień, które otrzymał za swoje zasługi:

  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1959 roku,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 29 października 1947 roku,
  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 28 września 1954 roku,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, wręczony 15 stycznia 1955 roku,
  • Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”, przyznana w 1973 roku.

Upamiętnienie

W Krakowie, w malowniczej dzielnicy Swoszowice, znajduje się ulica, która została uhonorowana imieniem prof. Adama Bochnaka. Niezwykle istotne jest, aby pamiętać o jego wkładzie w naukę oraz jego dziedzictwo.

Wybrane prace naukowe

Oto zestawienie wybranych prac naukowych Adama Bochnaka, które skutecznie przyczyniły się do rozwoju badań w dziedzinie historii sztuki oraz architektury:

  • 1925: Giovanni Battista Falconi,
  • 1925: Kościół św. Stanisława w Uhercach,
  • 1925: Zabytki przemysłu artystycznego w kościele parafialnym w Luborzycy (z J. Pagaczewskim),
  • 1931: Ze studiów nad rzeźbą lwowską epoki rokoka,
  • 1935: Dwa naczynia z herbami Wazów w kolegiacie łowickiej,
  • 1935: „Opłakiwanie Chrystusa”, obraz w głównym ołtarzu kościoła parafialnego w Bieczu,
  • 1938: Grób biskupa Maura w krypcie św. Leonarda na Wawelu,
  • 1948: Zarys dziejów polskiej historii sztuki,
  • 1952: Gobeliny Katedry wawelskiej z historią Jakuba,
  • 1953: Kaplica Zygmuntowska,
  • 1957: Historia sztuki nowożytnej (2 tomy),
  • 1960: Najstarsze budowle wawelskie.

Oceń: Adam Bochnak

★★★★★
Średnia ocena:4.74 Liczba ocen:5