Planty Bieńczyckie


Planty Bieńczyckie to miejskie miejsce wypoczynku zlokalizowane w Krakowie, w obrębie Dzielnicy XVI Bieńczyce. Całkowita powierzchnia tego parku wynosi 13,03 hektara. Utworzony na płaskim terenie, park rozciąga się na długości blisko 2 kilometrów, ograniczony ulicami: gen. Leopolda Okulickiego po północno-zachodniej stronie oraz Kocmyrzowską na południowym wschodzie.

Wnętrze parku podzielone jest na kilka obszarów przez trzy główne ulice: Xawerego Dunikowskiego, Władysława Broniewskiego oraz Jerzego Szajnowicza-Iwanowa. Teren parku stanowi ważny punkt komunikacyjny, oddzielający takie osiedla jak: Strusia i Kalinowe, Na Lotnisku i Wysokie, a także Kazimierzowskie oraz Jagiellońskie. Dodatkowo, wschodnia część parku znajduje się w pełni na obszarze osiedla Przy Arce.

Historia i charakterystyka

Park Bieńczycki został stworzony jako integralny element architektoniczno-urbanistycznego planu obszaru Bieńczyce Nowe, mającego na celu rozwój dzielnicy Nowa Huta w kierunku północno-zachodnim. Twórczością zajmował się zespół architektów, kierowany przez Jadwigę Guzicką z Warszawy, a w skład zespołu wchodziły takie osoby, jak Anna Basista i Jan Lewandowski w ramach koncepcji urbanistycznej oraz Kazimierz Chodorowski, Stefan Golonka i konstruktor dr inż. Tadeusz Kantarek, odpowiedzialni za projektowanie poszczególnych budynków. Rozstrzyganie konkursu architektonicznego miało miejsce w 1959 roku, a realizacja osiedli przypadała na lata 1962-1979. Całe przedsięwzięcie planowane było dla około 30 tysięcy mieszkańców, gdzie jedno osiedle miało pomieścić około 5,5 tysiąca mieszkańców.

W pierwotnej koncepcji park był zaprojektowany jako kluczowa oś spajająca różne osiedla, umożliwiając ich dobre połączenie w jednolitą strukturę urbanistyczną. Zieleń parku miała harmonijnie współpracować ze zieleńmi w przestrzeni mieszkalnej, co nadawało całości przejrzystości i funkcjonalności. Wzdłuż projektowanego parku miały znaleźć się ważne obiekty użyteczności publicznej, takie jak szkoły, przedszkola, domy handlowe, ośrodki kultury oraz biblioteki. Mieszkańcy mieli mieć do nich łatwy dostęp bez potrzeby pokonywania ruchliwych ulic. W koncepcji przewidziano również wysokie budynki mieszkalne, wznoszące się na filarach, co miało ułatwiać poruszanie się po zielonych terenach i oferować atrakcyjne widoki – jedne skierowane na Mistrzejowice, a inne na Nową Hutę. Ostatecznie, z powodów budżetowych, te rozwiązania nie zostały zrealizowane.

Interesującym elementem parku, znajdującym się w osiedlu Przy Arce, jest rzeźba plenerowa znana jako Rozkwitająca, autorstwa Józefa Sękowskiego, która przypomina skubizowaną gitarę z ażurowym gryfem. W pobliżu Plant Bieńczyckich, także w osiedlu Przy Arce, znajduje się inna rzeźba – Dojrzewanie II wykonana przez Wincentego Kućmę. Ten dzieło, stworzone ze sztucznego kamienia, przyjmujące biomorficzny kształt, znane bywa także jako Groszek. Obie rzeźby powstały w 1975 roku.

Planty Bieńczyckie wyróżniają się zróżnicowanym krajobrazem. W ich obrębie znaczna część parku jest zadrzewiona, podczas gdy inne obszary oferują nasłonecznienie. Zieleń parku jest starannie zaplanowana oraz zagospodarowana, a całość kompozycji dopełniają atrakcyjne rabaty kwiatowe. W 2018 roku rozpoczęto prace nad projektem rewitalizacji, który zakładał m.in. przywrócenie zieleni wysokiej i niskiej, rekultywację trawnika, modernizację alejek asfaltowych oraz wymianę elementów małej architektury i oświetlenia.

W sąsiedztwie parku umiejscowione są dwa kościoły: św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny oraz Matki Bożej Królowej Polski (Arka Pana), a także licznie rozmieszczone placówki edukacyjne, w tym III Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego. Na terenie parku znajdują się również plac zabaw oraz zewnętrzne siłownie, co przyczynia się do jego atrakcyjności i funkcjonalności dla mieszkańców.

Przypisy

  1. Mapa Google. [dostęp 13.11.2023 r.]
  2. Planty Bieńczyckie. [w:] Kraków.pl [on-line]. [dostęp 13.11.2023 r.]
  3. Bieńczyce - założenie urbanistyczne. [w:] Krakowski Szlak Modernizmu [on-line]. [dostęp 13.11.2023 r.]
  4. Bieńczyce osiedla mieszkaniowe i Planty Bieńczyckie. [w:] Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Kraków [on-line]. [dostęp 13.11.2023 r.]
  5. Monika Kozioł: Rzeźby plenerowe w Nowej Hucie. W: Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie. Jarosław Klaś, Maria Wąchała-Skindzier (red.). Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2019, s. 191. ISBN 978-83-948244-8-8. [dostęp 13.11.2023 r.]
  6. Alternatywny przewodnik po Nowej Hucie. Jarosław Klaś (red.). Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2017, s. 127. ISBN 978-83-948244-0-2.
  7. Marek Czajka, Agnieszka Janik: Kraków – miasto zmian. Cz. II. Kraków: Urząd Miasta Krakowa. Wydział Planowania i Monitorowania Inwestycji, 2018, s. 16. ISBN 978-83-66039-06-3. [dostęp 13.11.2023 r.]
  8. Nowa Huta. Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku. Jarosław Klaś (red.). Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2018, s. 107, 110. ISBN 978-83-948244-3-3.
  9. a b c d e Park Planty Bieńczyckie. [w:] Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie [on-line]. 26.02.2016 r. [dostęp 13.11.2023 r.]

Oceń: Planty Bieńczyckie

Średnia ocena:4.98 Liczba ocen:23